Matryca VA czy IPS? Jaki monitor dla graczy wybrać?

Planujesz zakup monitora, a nie wiesz jaki wybrać? Nie wiesz, co jest lepsze matryca VA czy IPS? Sprawdź, która jest dla Ciebie. Poznaj różnice między VA i IPS i oceń, co chcesz mieć na swoim biurku. Przedstawiam główne cechy, zalety, wady i zastosowanie popularnych matryc.

W artykule pojawiać się będą dwa monitory, które mam na swoim biurku. Nie będą odnosić się do nich w kwestii porównania. To modele z różnych półek cenowych z innymi parametrami. Na ich przykładzie pokaże jedynie cechy opisywanych matryc, ale pojawi się kilka ciekawostek o danych modelach, więc od razu zaznaczam, że na zdjęciach zobaczycie: IIYAMA G2755HSU-B1 (matryca VA) i IIYAMA G-Master GB2770HSU-B5 (matryca IPS).

Czym jest matryca VA?

Matryca VA (Vertical Alignment) to rodzaj panelu LCD. Jego nazwa po polsku brzmiałaby „pionowe ułożenie”, to odnosi się do układu molekuł kryształków, który tworzą ekran.

Działanie tych matryc opiera się na specyficznej pracy molekuł ciekłych kryształów, które w stanie pełnego wygaszenia piksela ustawiają się jak najbardziej pionowo, prostopadle do powierzchni ekranu. W miarę zwiększania jasności pikseli, te elementy zaczynają się obracać. W ten sposób dążą do równoległego rozłożenia względem ekranu. W praktyce takie działanie pozwala na precyzyjne kontrolowanie poziomów jasności i kontrastu.

Jedną z kluczowych cech matryc VA jest ich doskonały kontrast, dzięki czemu czernie są głębsze, a jasne obszary bardziej wyraziste. To sprawia, że są idealnym wyborem do oglądania filmów czy pracy z grafiką, gdzie kontrast odgrywa istotną rolę. Jednak więcej o plusach, minusach i zastosowaniu matryc VA opowiem poniżej.

Czym jest matryca IPS?

Matryca IPS (In-Plane Switching) to typ panelu ciekłokrystalicznego. Charakterystyczną cechą tego ekranu są molekuły ciekłych kryształów są ułożone równolegle do powierzchni ekranu.

W tej technologii elektrody sterujące są umieszczone na jednej płaszczyźnie, a to umożliwia równomierne przepływanie światła przez każdy piksel. W rezultacie matryce IPS charakteryzują się stabilnym i przewidywalnym zachowaniem przy zmianie kąta widzenia. Warto również wiedzieć, że taka konstrukcja wpływa na lepsze rozpraszanie światła, co przekłada się na jednolitą jasność obrazu na całej powierzchni ekranu.

Zalety matryc VA

Każda matryca ma swoje plusy i minusy. Zaczniemy od VA i jej zalet. Nie jest ich mało, dlatego postaram się rozpisać je w punktach, aby łatwiej było zapoznać się z każdą z nich:

• na start warto wspomnieć od cechy, która wyróżnia matryce VA, to dobry (chociaż nie genialny) kontrast. Na przykład monitor IIYAMA G2755HSU-B1 oferuje statyczny kontrast na poziomie 4000:1 (od najciemniejszego do najjaśniejszego punktu), co zapewnia wyraźne rozróżnienie między jasnymi i ciemnymi obszarami. Taki kontrast sprawdza się w wielu sytuacjach, ale zachwyca on przede wszystkim podbitą głębią czerni. Docenić go można w grach z bogatymi scenami cieniowania​ czy filmach;
• matryce VA oferują także szerokie kąty widzenia (do 178°). W praktyce to minimalizuje zniekształcenia obrazu. Przydaje się przede wszystkim, gdy patrzy się na ekran z boku. Jednak warto wiedzieć, że w tej kwestii matryca IPS wygrywa. W przypadku VA już po nachyleniu ponad 30 stopni można zauważać lekki problem z jasnością i nasyceniem barw;
• głęboka czerń to coś, co rzuca się w oczy. Głównie jeśli korzysta się z monitora bez mocnego światła wokół. Można dzięki temu dostrzec prawdziwą mocną barwę, a nie odcień ciemnej szarości;
• matryce VA mają możliwość zakrzywienia – świetnie to działa w dużych monitorach, np. 34 cale;
• kąt obrazu nie tylko sprawia, że z różnych kątów ekran jest dobrze widoczny. Kontrast, jasność i barwy pozostają nadal na wysokim poziomie, dzięki temu nie jest się stratnym, nawet jeśli monitor stoi/wisi pod kątem;
• VA to matryce mniej podatne (od IPS) na problemy z podświetleniem (glow), takie jak „backlight bleeding”. W monitorze IIYAMA G2755HSU-B1 dodatkowo dostępna jest funkcja Black Tuner, która poprawia widoczność w cieniach. W praktyce sprawia to, że ciemne obszary obrazu pozostają dobrze widoczne.

Wspominałam, że matryce VA zapewniają dobry kontrast i kolory. Są żywe, naturalne i przyjemne dla oka. Co jednak ważne, nie są tak nasycone jak na panelach IPS – przez to nadają się do osób, które nie są fanami takich rozwiązań. Jeśli jednak ktoś lubi to przesycenie, lepiej odnajdzie się na matrycy IPS. W przypadku monitora IIYAMA G2755HSU-B1 mamy naprawdę dobre kolory, co można zauważyć na zdjęciach, które dodane są do tekstu.

Jeśli chodzi o monitor IIYAMA G2755HSU-B1 naprawdę można pochwalić go za wiele – jeśli chodzi o matryce i inne opcje (np. szybki montaż bez śrubek). Już na starcie otrzymujemy sprzęt o dobrym pokryciu barw, odwzorowaniu sRGB i ponad 300 nitów jasności. I to w cenie około 500 zł.

Warto wiedzieć, że matryce VA również dobrze radzą sobie z szybkością odświeżania i czasem reakcji. A to pozwala na płynne granie bez rozmyć obrazu. Na moim przykładzie mogę zaznaczyć, że IIYAMA G2755HSU-B1, mimo matrycy VA, oferuje szybki czas reakcji na poziomie 1 ms (MPRT) oraz odświeżanie 100 Hz.

Zalety matryc IPS

Matryce IPS to modele, które cieszą się dużą popularnością. Są cenione przez graczy głównie za sprawa wysokiej jakości obrazu z nasyconymi (czasami przesyconymi barwami). Świetnie sprawdzają się do gier i filmów, ale zanim zdecyduje się na taki model, warto znać jego pozostałe zalety:

• tak samo jak modele VA oferują szersze kąty widzenia (178° w pionie i poziomie), co oznacza brak utraty jakości obrazu przy patrzeniu z boku;
• kolory są bardziej nasycone i to wiele osób uwielbia. Takie barwy sprawdzają się do korzystania z różnych form rozrywek, ale bywają problematyczne do prac graficznych czy multimedialnych;
• na całej powierzchni ekranu, kolory są wyświetlane równomiernie. W praktyce to przekłada się na lepsze wrażenia wizualne i zachwyt użytkownika;
• to bardzo istotne dla graczy i użytkowników, którzy chcą pracować z grafiką czy montażem. IPS zapewnia stabilność obrazu. Kolory nie zmieniają się przy patrzeniu pod kątem, co jest częstym problemem w innych technologiach, np. TN.

Jak mówimy o zaletach IPS, to szybko wspomnę, co do zaoferowania ma model Iiyama G-Master GB2770HSU-B5. Zapewnia on czas reakcji na poziomie 0.8 ms MPRT oraz częstotliwość odświeżania 165 Hz. To istotne dla graczy wymagających szybkich reakcji i płynności. Matryca oferuje również technologię FreeSync Premium, minimalizującą efekt tearingu i ghostingu podczas dynamicznych gier – dlatego monitor dobrze sprawdza się m.in. do sieciowych strzelanek.

Recenzja Iiyama G-Master GB2770HSU-B5 dostępna jest na naszej stronie – w niej znaleźć można dokładną specyfikację urządzenia i jego testy.

Wady matryc VA

Były zalety, to czas na wady, bo je też trzeba znać, zanim wybierze się monitor dla siebie. Zacznijmy od problemów z matrycami VA:

• wolniejszy czas reakcji w porównaniu z IPS i TN. Co to znaczy w praktyce? To problem, na który często zwraca się uwagę w świecie gamingu. Matryce VA często smużą, co widać przede wszystkim w dynamicznych scenach, szczególnie w grach. W tym przypadku wiele zależy od modelu, ale czas reakcji w porównaniu do IPS często pozostawia nieprzyjemne uczucie w sercu niejednego gracza;
• VA Cloudin. Na ciemnych tłach (najczęściej szarych) może wydawać się, że za panelem jest kurz. Może to przeszkadzać w ciemnych obrazach, np. podczas grania czy pracy z grafiką;
• mniejsza dokładność kolorów i tutaj warto zrozumieć dlaczego. Chociaż VA oferuje lepszy kontrast, odwzorowanie kolorów jest gorsze niż w panelach IPS. To może być problemem w pracach wymagających precyzji barw. Jednak nie jest to problemem dla osób, które nie lubią mocnych przesyconych kolorów.

Minusy matryc IPS

Każda matryca ma swoje minusy. Mimo tego, że IPS to model często wybierany dla graczy dzięki szybkiemu czasowi reakcji (w porównaniu do VA), ma też swoje wady. Do głównych z nich zalicza się:

• odwzorowanie czerni. Wspominałam już, że matryce VA słyną z dobrej głębokiej czerni, w której da się zakochać. Pomaga ona zwiększyć kontrast i osiągać piękny obraz. W przypadku IPS nie możemy liczyć na takie barwy. Czerń na tych matrycach wygląda bardziej jak ciemnoszara, co niektórych lubi kłóć w oczy;
• nierównomierne podświetlenie. Chociaż tutaj kwestia bywa sporna. Wiele zależy od monitora. W tańszych modelach IPS może pojawić się problem z nierównomiernym podświetleniem, szczególnie w rogach ekranu – to tak zwany IPS Glow. To widoczne pod różnymi kątami nierówne podświetlenie, ale warto zaznaczyć, że jest to loteria i nawet monitory spod tego samego modelu, mogą mieć inaczej rozwinięty zakres tego typu problemu;
• efekt smużenia. W grach wymagających intensywnego przetwarzania grafiki może pojawić się zjawisko tzw. ghostingu, czyli smużenia, zwłaszcza przy niższych częstotliwościach odświeżania. Jednak nadal jest ono mniejsze niż w przypadku matryc VA – w tej kwestii (tak samo jak w aspekcie czas reakcji) najlepiej radzą sobie modele TN.

Matryca VA czy IPS – różnice w skrócie

Jak podsumować to, co już napisałam o matrycach VA i IPS? Najlepiej bezpośrednim porównaniem, więc jeszcze raz skupmy się na tych modelach i ich głównych różnicach.

Jeśli masz monitor postawiony z boku albo patrzysz na niego pod kątem, musisz wiedzieć, że matryce IPS wyróżniają się szerokimi kątami widzenia, wynoszącymi 178°. W praktyce pozwala to zachować im głębie kolorów i jasność, nawet jeśli nie patrzysz prosto w ekran.. W przeciwieństwie do tego, matryce VA tracą na jakości obrazu przy patrzeniu z boku, co może ograniczać ich zastosowanie w niektórych sytuacjach – jednak to te matryce dostępne są w formie zakrzywionej! Jeśli interesują Cię takie ekrany, na naszej stronie jest recenzja Iiyama G-Master GB3467WQSU Red Eagle.

Jeśli chodzi o odwzorowanie kolorów, matryce IPS oferują wyższą jakość, co czyni je idealnym wyborem dla profesjonalistów zajmujących się grafiką i multimediami. Jednak wiele osób polubi się tez z barwami VA. Mimo że zapewniają mniej precyzyjne kolory, oferują lepszy kontrast. To duży plus, jeśli często korzystasz z monitora w ciemnych pomieszczeniach.

W przypadku kontrastu, VA mają głębszą czerń i znacznie wyższy kontrast, co przyczynia się do lepszego odbioru treści w ciemniejszych warunkach oświetleniowych. Dla porównania, IPS osiągają niższe wartości kontrastu, a to może wpływać na odczucia podczas grania – głównie w klimatyczne, ciemne tytuły.

I na sam koniec to, co dla wielu graczy najważniejsze. Głównie dla tych, którzy uwielbiają produkcje szybkie, dynamiczne, w których cały czas coś się dzieje. Matryce IPS mogą pochwalić się naprawdę dobrymi wynikami i brakiem smużenia – w panelach VA, głównie tych tańszych albo starszych, niestety ten problem bywa widoczny.

Dla kogo jest matryca VA?

Wiemy już jakie są plusy i minusy matryc VA. Warto to podsumować i zastanowić się, dla kogo najlepszą opcją będą głębokie kolory i wysoki kontrast. Każdy to powinien ocenić według swoich potrzeb, ale według mnie specyfika VA sprawia, że są to idealne modele do:

• gier fabularnych, np. RPG oraz produkcji przygodowych. Matryce VA to świetne opcje dla osób, które preferują gry z bogatą fabułą i klimatycznymi sceneriami. Dzięki takim monitorom można doceń głębię kolorów i lepsze odwzorowanie detali w ciemnych obszarach (np. w grach typu horror);
• gier single-player. Co oczywiste matryce VA sprawdzą się znakomicie w grach, gdzie nie jest wymagana ultra-szybka reakcja, ale za to liczy się wizualna jakość obrazu, np. gry przygodowe czy strategie;
• oglądania filmów i seriali. VA zapewni kinową jakość dzięki wysokiemu kontrastowi i bogatym barwom;
• dla osób które korzystają z monitora głównie w nocy.

Powiedziałabym, że matryca VA to dobra opcja dla osób, które nie chcą dużo płacić i cenią sobie uniwersalność. Takie monitory dobrze łączą w sobie cechy modeli do pracy, rozrywki i gier, oferując szerokie kąty widzenia i dobry balans między ceną a jakością – a dodatkowo często dostępne są w przystępnych cenach.

Dla kogo jest matryca IPS?

Matryca IPS, czyli ta, która słynie z dobrego odwzorowania kolorów, szerokich kątów widzenia i przede wszystkim – szybkiego czasu reakcji i braku mocnego smużenia! Nie muszę wiele mówić, ale mimo tego opiszę dla kogo jest to dobra opcja. Matryca IPS to świetny wybór dla:

• graczy e-sportowych. To dlatego, że oferuje szybkie (zależne od monitora) odświeżanie i niski czas reakcji. Przez to staja się idealnym rozwiązaniem dla wszystkich miłośników gier online i e-sportowych, takich gdzie każda milisekunda może decydować o wyniku;
• osób pracujących z grafiką. Warto wiedzieć, że monitory IPS to nie tylko matryce dobre do gier, a też do edycji plików (zdjęć czy wideo) oraz grafiki. To dlatego, że tego typu modele oferują dobre odwzorowanie kolorów;
• graczy, dla których ważny jest obraz i moc kolorów. Według mnie mogą na taki monitor zdecydować się np. miłośnicy produkcji wyścigowych, gdzie ceni się szybkość i klarowność obrazu.